Giải pháp mới dành cho Layer 1 và Layer 2

Tính adoption của tiền điện tử đang gia tăng - ngay cả khi đang trong downtrend từ năm 2022, thị trường tiền mã hóa đã ghi nhận sự gia tăng về số lượng địa chỉ ví và transaction. Vào tháng 6/2023, ta đã thấy có 15 triệu ví hoạt động, gấp đôi con số so với trong mua uptrend hai năm trước.

Sự thu hút này bắt nguồn từ nhiều lý do - fee thấp, tốc độ cao và bảo mật tốt hơn, một lá chắn chống lại lạm phát và khả năng mang đến cơ hội lớn hơn trên cho mọi người.

Tuy nhiên, chúng ta vẫn đang ở trong giai đoạn đầu phát triển của ngành công nghiệp tiền điện tử. Nếu chúng ta so sánh tỷ lệ tăng trưởng của người dùng Internet và người dùng tiền điện tử, kết quả xu hướng sẽ rất tương tự. Nếu ngành công nghiệp tiền điện tử phát triển một cách hiệu quả, đồng thời giải quyết tất cả các vấn đề đang đặt ra, thì đến cuối thập kỷ này, về mặt lý thuyết chúng ta có thể mong đợi ngày mà sẽ có một tỷ người dùng tiền điện tử đầu tiên.

Tuy nhiên, dù nhận ra những lợi ích rõ ràng, tính adoption vẫn chưa lan rộng như chúng ta mong đợi, đặc biệt là trong thị trường non-custodial. Lý do là gì? Là vì lượng kiến thức cần biết quá lớn. Công nghệ blockchain nhìn chung rất khó hiểu, để sử dụng một EOA (Externally Owned Account) như ví Metamask, người dùng bình thường cần hiểu các thuật ngữ như 'seed phrase', 'private và public keys', 'smart contracts', 'gas fees' - không có cách nào để tránh né chúng cả, vì chỉ cần một sai sót, số tiền của bạn có thể bị mất.

Kết quả là, suốt nhiều năm qua cộng đồng đã và đang nỗ lực để đơn giản hóa vấn đề này. Thực sự, với khái niệm 'Account Abstraction' ra đời, chúng ta gần như đã đạt được điều này.

• Đọc thêm: Liệu "Account Abstraction" có là xu hướng lớn tiếp theo trong Web3?

Đôi nét về Account Abstraction

Rào cản chính trong việc tăng tính adoption của tiền điện tử nằm ở sự phức tạp trong việc sử dụng. EOAs là một cặp public-private key, trong đó người dùng đóng vai trò cả 'Signer' của cả transaction và 'Tài Khoản'. Họ chịu trách nhiệm cả việc xác thực và thực thi giao dịch - nói cách khác, đây là một công việc hơi khó nhằn đối với một cụ bà muốn gửi tiền mừng tuổi cháu trai mình vào dịp sinh nhật.

Để biết thêm chi tiết, các bạn có thể đọc thêm bài viết về khái niệm Account Abstraction nhé!

Các giải pháp Appication-level trên L1s: Smart Contract kết hợp cơ sở hạ tầng Off-chain

Chúng ta đã nói đến một mức độ nào đó về các Ethereum Improvement Proposals (EIP), thứ đã thay đổi cái cách mạng lưới hoạt động. Từ năm 2016, ý tưởng về Account Abstraction đã chắc chắn là một tích hợp đáng mong muốn.

Đáng chú ý là vào năm 2018, smart-contract wallet đã được giới thiệu để bảo vệ tài sản của người dùng. Tại thời điểm này, khả năng khôi phục mật khẩu qua mạng xã hội đã có thể hiện thực hóa, cùng với việc theo dõi các gian lận trên on-chain mà không cần phải cung cấp custody cho bên thứ 3.

Vào năm 2020 với EIP-2938, một loại transaction mới đã được phát triển nhằm cho phép hợp đồng thông minh hoạt động như các tài khoản top-level. Không lâu sau đó là EIP-3074 đã khiến các EOAs hiện có hoạt động tương tự như các smart-contract, cho phép người dùng đơn giản là ủy quyền quản lý EOAs cho một hợp đồng thông minh. Tiếp theo là vào năm 2021, EIP-4337 xuất hiện trên roadmap của Ethereum, và đây là nơi mà hiện nay chúng ta đang thuộc về.

Ý tưởng chính của đề xuất này là tiêu chuẩn hóa cơ sở hạ tầng off-chain cần thiết để viết và vận hành smart-contract wallet. Đáng chú ý hơn, với sự tách biệt rõ ràng giữa việc xác thực và thực thi cho các hành động của người dùng non-custodial trên blockchain.

Vậy, điều gì đã và đang diễn ra khi đề cập đến EIP-4337? Trước hết, transaction pathway liên quan đến UserOperation được gửi đến một bộ nhớ tạm cấp cao (một hàng đợi nơi giao dịch được sắp xếp và lưu trữ trước khi được thêm vào một block mới). Sau đó, một bundler gói gọn một nhóm UserOperations lại thành một bundle transaction, sau đó được gửi đến hợp đồng EntryPoint với phí được thanh toán bởi bundler.

Sau đó, hợp đồng EntryPoint sẽ thực hiện hai nhiệm vụ. Trước tiên, nó xác minh transaction của ví mục tiêu và sau đó thực hiện lệnh call. Như chúng ta đã xem xét, ở đây có một sự tách biệt rõ ràng giữa việc xác minh và thực thi - đây là điều vô cùng quan trọng cho Account Abstraction.

Một phương pháp như thế có thể được sử dụng để xây dựng các ví tiền điện tử thế hệ mới cho các EVM Blockchain, nơi người dùng sẽ có khả năng tận dụng các tính năng bảo mật tiên tiến như khôi phục mật khẩu qua tài khoản mạng xã hội, thay đổi key, multi-sign và các tính năng khác.

• Ví dụ thực tế: Safe Wallet của Gnosis - một ví hợp đồng thông minh multi-sign hoạt động trên các EVM blockchain. Chính ví này yêu cầu xác nhận giao dịch không chỉ từ một người dùng ví, mà từ nhiều người dùng ví khác nhau, mỗi người có một chữ ký riêng. Đáng chú ý rằng Safe có lẽ là smart-contract wallet đầu tiên đã trở nên phổ biến và hiện tại có khoảng 60 tỷ asset được lưu trữ trong hơn 3 triệu ví khác nhau.

Ví Safe không thể được gọi là một ví Account Abstraction do các tính năng mà khái niệm mới này mang lại, nó thực sự chỉ có chức năng multi-sig. Ví Safe định vị bản thân nó như một giao thức mở trên cơ sở có thể xây dựng một ví tiền tiền điện tử thế hệ mới nhờ thiết kế có khả năng mở rộng. Gần đây, Safe đã hỗ trợ EIP-4337 như một tiêu chuẩn và phát hành Safe {Core} Account Abstraction SDK cho các nhà phát triển bên ngoài.

Tuy nhiên, các công nghệ Application-Layer trên mạng chính Ethereum đến với những hạn chế đáng chú ý.

Smart-contract, ví dụ, không chỉ mở rộng các ứng dụng của công nghệ blockchain, mà còn làm tăng nguy cơ khả năng bị tấn công. Những hợp đồng này thường được viết bằng ngôn ngữ cấp cao như Solidity, trước khi được biên dịch thành mã bytecode và triển khai lên blockchain bởi chủ sở hữu contract, nơi chúng sẽ chạy trên các máy ảo khác nhau. Sự phức tạp này làm sinh ra các hướng tấn công mới, tăng khả năng xảy ra các cuộc tấn công transaction order dependence, tấn công false top-up, và tấn công replay - thường xảy ra trên application layer.

Thứ hai, vì toàn bộ hệ sinh thái Ethereum được xây dựng xung quanh các EOAs, nhiều ứng dụng phi tập trung (Dapps) không tương thích với các smart-contract wallet. Điều này chủ yếu là kết quả của việc smart-contract wallet được xem như là cư dân "second-class" trên Ethereum.

Khối kiến trúc Account Abstraction dành cho Application-level

• Biconomy (Smart Account Contract, Bundler, Paymaster, SDK)
• StackUp  (Smart Account Contract, Bundler, Paymaster, SDK)
• Safe (Smart Account Contract, SDK)
• Web3Auth (Key management)

Wallets built on top

• Safe (based on Safe)
• Worldcoin (based on Safe)
• Ambire
• Sequence
• Pluser (beta, based on Safe)
• Sout wallet (beta, based on Safe)
• And more…

Giải pháp Protocol-level trên L2s: Native Account Abstraction

Các giải pháp cho các lỗ hổng tại Application Layer nằm trong việc phát triển một giải pháp Layer 2, được thiết kế để sử dụng cùng với Account Abstraction.

Nói cách khác, một sidechain có khả năng chuyển quá trình Account Abstraction lên tầng giao thức (protocol layer). StarkNet và ZkSync là những ví dụ tuyệt vời về Layer 2 với Native Account Abstraction theo chuẩn ERC-4337. Sự khác biệt chính so với EIP-4337 trên L1 là native account sẽ trở thành cư dân first-class của giao thức.

Hãy nói sâu hơn về việc Account Abstracttion trên StarkNet. Tương tự như với EIP 443, ở đây có một meta để xác thực mỗi giao dịch. Hàm Validate đảm bảo rằng mọi kỳ giao dịch được gửi đến đã được bắt đầu bởi chủ sở hữu tài khoản và không tiêu tốn thêm tài nguyên nào trong quá trình thực thi, trong khi hàm execute ẩn đi các hành động còn lại được thực hiện bởi một giao dịch.

Nhiệm vụ quan trọng khác của các giải pháp layer 2 là xác minh off-chain signature - điều mà đã được đề xuất trên mainnet với EIP-1272. Trong trường hợp này, việc xác minh off-chain signature nhằm đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn của các giao dịch được thực hiện off-chain, trước khi chúng được thực hiện trên blockchain. StarkNet thực hiện điều này một cách hiệu quả với ví Argent X, một ví trình duyệt dựa trên cơ sở hạ tầng hiện có của StarkNet.

Trong trường hợp của Argent X, tài khoản trong data được ký off-chain được sử dụng để đảm bảo rằng trong trường hợp nhiều hợp đồng tài khoản sử dụng cùng một khóa (key), chữ ký được yêu cầu bởi một dApp cho một tài khoản cụ thể không thể được sử dụng để xác thực cho một tài khoản khác. Điều này đảm bảo tính an toàn và chính xác khi thực hiện các giao dịch và tương tác trên mạng chính.

Thực tế, ứng dụng này là ví tiền đầu tiên tồn tại trên StarkNet và có một tiện ích mở rộng cho trình duyệt Chrome và Firefox. Nó hỗ trợ nhiều tài khoản, cho phép người dùng gửi và nhận các NFT, và là mã nguồn mở 100%. Tóm lại, Argent X thực hiện những lợi ích của cơ sở hạ tầng StarkNet trong giao diện người dùng.

Hơn nữa, tương tự như cơ sở hạ tầng application-layer, các ứng dụng layer 2 này cũng cho phép kết nối với các guardian, trong đó các tài khoản có thể được tái lập chương trình để phù hợp với các key mới. Tính năng Social Recovery là 100% non-custodial khi bạn có thể quyết định người bảo vệ là ai và thay đổi nó bất kỳ lúc nào bạn muốn.

Cũng có những lợi ích khá hay khi nói đến lĩnh vực gaming. Ví dụ, việc có sẵn các session key với khả năng tùy chỉnh logic có nghĩa là các biến như time và các contract cần tương tác có thể được thay đổi tùy theo trường hợp sử dụng. Điều này có thể tạo ra sự đa dạng và linh hoạt trong thiết kế và trải nghiệm trò chơi.

Native account abstraction implementation

• ZKSync
• Starknet

Wallets built on top

• Argent (ZkSync and Starknet)
• Raise Finance (beta, ZkSync)

Current state của Account Abstraction

Khá khó khăn để đếm tổng cộng có bao nhiêu ví Account Abstraction trên thị trường, nhưng ta có thể tìm thấy 2 Dune Dashboard với số liệu thống kê. Bảng thứ nhất hiển thị hơn 400,000 ví ERC-4337 từ các mạng EVM khác nhau (Base, Avalanche, Optimism, BSC, Arbitrum, Ethereum, Polygon), bảng thứ hai cho thấy có hơn 4 triệu ví Safe từ các mạng EVM khác nhau (được hỗ trợ bởi tất cả các chain Safe).

Về Safe. Gần đây nhất, dự án đình đám Worldcoin đã công bố World App của mình cho công chúng như là một ví tiền điện tử built-in non-custodial và thiết bị World Orb, thông qua đó quá trình xác minh danh tính giờ đây được tổ chức trên toàn thế giới.

Như vậy đó, chỉ trong vài tuần, họ đã tiếp nhận hơn 2 triệu người dùng nhận được proof-of-personhood Id từ Worldcoin vào ví tiền điện tử được tạo trong World App. Các nhà phát triển dự án quyết định áp dụng khái niệm Account Abstraction trong việc phát triển World App. Smart-contract wallet này sử dụng Safe{Core}, một stack account abstraction của Safe.

Hiện tại, thông qua Account Abstraction, họ tổ chức trải nghiệm "no gas" cho người dùng của họ, và được biết trong các phiên bản tương lai, họ sẽ hỗ trợ khôi phục tài khoản và các tính năng thú vị khác mà khái niệm Account Abstraction cho phép họ thực hiện. Đến nay, World App là ứng dụng triển khai lớn nhất của ví Safe, trong số hơn 4 triệu ví Safe, 1,5 triệu ví đã được Worldcoin tạo ra cho người dùng của họ.

Xét đến lượng cơ sở hạ tầng và số lượng ví thông minh đã được tạo ra, thì con số trên vẫn chưa ấn tượng mấy, chúng ta sẽ bỏ qua thực tế rằng chúng ta đang trong mùa đông của thị trường tiền điện tử và chỉ có thể tiếp cận đến một số lượng người dùng crypto tối đa nhất.

Nhưng không thể phủ nhận rằng, khi thị trường tăng trở lại, chúng ta sẽ phải sẵn sàng để chào đón xu hướng tăng giá tiếp theo và lượng người dùng mới sẽ tham gia thông qua các ví account abstraction, chứ không phải thông qua các ví EOA. Và ta có thể nghĩ rằng ví dụ về việc ra mắt của dự án Worldcoin sẽ làm cho các ví account abstraction trở nên phổ biến hơn nữa.

Lời kết

Các giải pháp Layer 2 không thua kém bất kỳ Ethereum Improvement Proposals (EIP) trên mạng chính nào, thay vào đó, chúng lớn mạnh dựa trên chúng. Giống như các giải pháp Layer 2 được thiết kế với tốc độ cao hơn và phí giao dịch thấp hơn, native account abstraction với những tính năng tích hợp trong đó là những sự lựa chọn tốt để khắc phục các hạn chế của mạng chính Ethereum.

Với sự gia tăng về việc tiếp nhận tiền điện tử ngày càng nhiều, quan trọng là chúng ta giải quyết các vấn đề liên quan đến giao diện phức tạp để không để lại ấn tượng xấu trong tâm trí của cả người điều hành và người dùng phổ thông.

Vậy là bạn đã tìm hiểu qua bài viết Giải pháp mới dành cho Layer 1 và Layer 2. CryptoViet Info hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhất.