zkEVMs và Tương lai của scalability trong Blockchain

Sự náo nhiệt quanh công nghệ blockchain có thể đã trở nên tĩnh lặng hơn trong mùa downtrend, nhưng những người xây dựng vẫn đang âm thầm xây dựng để chờ ngày hái quả. Những vấn đề kỹ thuật khó khăn đã và đang ngăn chặn sự tỏa của công nghệ blockchain trong những năm gần đây - giao dịch chậm và tốn kém - đang được giải quyết bởi các Layer 2. zkEVMs và Linea là 2 thứ đặc biệt đang đóng vai trò quan trọng trong giải pháp này.

Hãy xem xét về các Layer 2 trên Ethereum - cấu trúc và lý do tại sao chúng cần thiết, zkEVMs là gì và cách chúng hoạt động, cũng như thông tin chi tiết về việc ra mắt mainnet mới của Linea.

Kiến trúc của Layer 2

Ethereum là blockchain đã đầu tiên kích hoạt hợp đồng thông minh và là nền tảng của hầu hết các ứng dụng phi tập trung trên web3, những thứ đã gặp vấn đề khó khăn về tốc độ và chi phí. Tạo ra một cơ sở hạ tầng phi tập trung nhanh chóng, an toàn và chi phí thấp là một thách thức kỹ thuật cực kỳ khó khăn. (Điều này còn được biết đến với tên gọi "blockchain trilemma" - nghĩa là một mạng lưới không thể đồng thời phi tập trung, bảo mật và có khả năng mở rộng được).

Hãy cùng tìm hiểu một cách ngắn gọn về lý do tại sao điều này xảy ra.

Ở một mức cao, Ethereum bao gồm ba thành phần chính:

• Blockchain theo dõi các địa chỉ và số lượng token mà chúng nắm giữ.
• Cơ chế đồng thuận có các node theo dõi việc di chuyển của các token giữa các địa chỉ.
• Môi trường thực thi (execution environment) là nơi chạy các hợp đồng thông minh (smart contracts) (gọi là Máy ảo Ethereum hoặc EVM).

Mạng Ethereum ưu tiên tính bảo mật cao nhất. Để đảm bảo tính xác thực của thông tin trên Blockchain, Ethereum sử dụng cơ chế đồng thuận để đảm bảo rằng không có một cá nhân nào có thể tự thay đổi trạng thái của mạng lưới. Sự đồng thuận này là một vấn đề cực kỳ phức tạp mà Ethereum (và blockchain nói chung) đã giải quyết.

Tuy nhiên, để giải quyết vấn đề này, cơ chế đồng thuận đã bị làm chậm theo một cách cố ý. Kết quả là mạng lưới Ethereum nhìn chung đã trở nên chậm.

Thật không may, khi bạn cố gắng xây dựng một trải nghiệm mới như một trò chơi phi tập trung, thứ lưu trữ hành động của người dùng trên blockchain, hay một giải pháp DeFi dùng để quản lý mọi thứ từ các khoản thanh toán nhỏ đến hàng triệu đô la, thì đương nhiên bạn sẽ không thể xây dựng trên nền tảng giao dịch chậm và đắt đỏ.

Đây là lý do tại sao các Layer 2 như Linea trở nên quan trọng. Chúng là thế hệ mới của Blockchain được xây dựng trên nền tảng Ethereum. Ở cấp độ cao, chúng thực hiện các giao dịch một cách nhanh chóng và chi phí thấp bằng cách sử dụng các kiến trúc riêng của chúng, sau đó thực hiện các giao dịch này (thường dưới dạng một batch giao dịch được gộp lại) trên blockchain Ethereum.

Thực hiện giao dịch trên Layer 2 giảm thiểu các phí gas và làm cho giao dịch trở nên nhanh chóng hơn. Cuối cùng, việc thực hiện những giao dịch đó trên Ethereum giữ cho chúng phi tập trung và an toàn. Điều này mang lại sự kết hợp rất tốt cho cả hai.

Tại sao zkEVMs lại là tương lai của scalability trong Blockchain?

zkEVM là một giải pháp layer 2 sử dụng công nghệ mật mã được biết đến như là Zero-Knowledge Rollups (ZK rollups). Những ZK Rollups này sử dụng zero-knowledge proofs để di chuyển các giao dịch và tính toán nặng khỏi Ethereum, trong khi vẫn đảm bảo tính an toàn và khả năng xác minh dễ dàng.

zkEVMs thực sự thú vị khi được sử dụng làm Layer 2 vì chúng tương thích với EVM. Điều này có nghĩa là các nhà phát triển có thể sử dụng hệ thống sinh thái Ethereum (như smart contract, tools, thư viện) hiện có mà họ đã sử dụng với ít hoặc không có nhiều sự thay đổi.

Linea hiện đã vượt xa bằng cách trở thành một Layer 2 "dành cho nhà phát triển (developer first)", có nghĩa là các nhà phát triển có thể mang các công cụ và quy trình mà họ đã sử dụng và biết đến. Đây là một layer 2 mà có thể được sử dụng gần như giống như cách các nhà phát triển đã sử dụng Ethereum.

Linea: Mainnet Release

Linea lên mainnet alpha vào ngày 11/7/2023. Linea và zkEVMs nói chung, khi chuyển sang mainnet, có lẽ là bước quan trọng cần thiết nhất để các ứng dụng của Ethereum được tiếp cận rộng rãi.

Với Linea và các Laye 2 khác, những trò chơi và ứng dụng DeFi cuối cùng sẽ hoạt động như những gì ban đầu đã được lập kế hoạch. Chúng sẽ có tốc độ cao và chi phí thấp đủ để phục vụ cho mọi người. Đây thật sợ là một cột mốc đáng tự hào.

Hãy cùng tìm hiểu một số chi tiết kỹ thuật về Linea mà bạn nên biết:

• Đây là phiên bản mainnet alpha, vì vậy sẽ có những hạn chế ban đầu.
• MetaMask và ConsenSys NFT sẽ được đưa vào mainnet trong tuần đầu tiên.
• Hơn 100 đối tác khác, bao gồm Aave, Infura, LayerZero, Truffle và Uniswap đã tích hợp với mạng thử nghiệm và sẽ chuyển sang mainnet trong những tháng tới.
• Một số nâng cấp kiến trúc được bao gồm trong phiên bản này, bao gồm SDK Postman và cross-chain messaging, gộp batch để giảm chi phí cố định (chi phí xác minh), và nhiều tính năng khác. Xem chi tiết đầy đủ tại đây.

• Tìm hiểu thêm: Linea Network là gì? Layer 2 phát triển bởi Consensys

Và vì đây là phiên bản mainnet alpha, có một số điểm quan trọng mà bạn nên nhớ khi bắt đầu:

• Phiên bản ban đầu được bảo vệ. ConsenSys đang thực hiện các biện pháp để đảm bảo an ninh cho mạng lưới và quỹ của người dùng, vì vậy một số chức năng có thể bị tắt ban đầu. Mạng lưới vẫn còn một phần tập trung (ít nhất trong tương lai).
• Trong tuần đầu, RPC call đến mạng lưới chỉ có sẵn cho các đối tác.
• Sau đó, mạng lưới sẽ mở cửa cho các nhà phát triển.
• Sẽ có giới hạn ban đầu về việc rút tiền trong vòng 90 ngày đầu.
• Có một sự trễ ban đầu với các thực hiện từ L2 lên Ethereum là 8 giờ để bảo vệ khỏi các nhân tố xấu.
• Hiện tại vẫn chưa có đầy đủ bao phủ các EVM opcode and precompile.
• Linea hiện chưa có token riêng; nó sử dụng ETH làm token native.

Lời kết

Các Layer 2 đã xuất hiện... và Ethereum cuối cùng đã đạt được sự kỳ vọng. Giao dịch diễn ra nhanh chóng đến kinh ngạc và chi phí giao dịch gần như không đáng kể, các giải pháp zk rollup như Linea thì đang dẫn đầu. Thế hệ ứng dụng phi tập trung tiếp theo nên có tốc độ nhanh, chi phí thấp và trải nghiệm người dùng vượt trội. Các Layer 2 đang mở đường cho khả năng mở rộng và độ tiếp cận rộng rãi cho Ethereum.

Vậy là bạn đã tìm hiểu qua bài viết zkEVMs và Tương lai của scalability trong Blockchain. CryptoViet Info hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhất.